Trang chủ / Tin tức

Khám phá Ai Cập qua trải nghiệm thực tế của lão đại Peter Pho

15/06/2023
Hoàng hôn bên bờ sông Nile
 
Viện bảo tàng Anh (British Museum) là một viện bảo tàng văn hóa và lịch sử loài người ở Luân Đôn. Với trên 7 triệu hiện vật và là một trong những viện bảo tàng lớn nhất thế giới, nơi đây minh họa đầy đủ lịch sử văn hóa loài người từ nguyên thủy đến hiện tại. Muốn xem hết theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa thì cũng cần chui vào đây 3 ngày. Lão cho rằng hoành tráng nhất vẫn là khu di tích văn vật Ai Cập, chúng có tuổi đời từ 3-5 nghìn năm và đều rất tinh xảo. Thăm khu này xong thì lập tức, một ngọn lửa hữu hình được đốt cháy trong tim lão, một ước vọng lập tức được nhen nhóm, hy vọng được đặt chân đến ngay cổ quốc văn minh này, được tận mắt nhìn thấy di sản văn hoá cổ đại nơi ngọn nguồn, được hít vào lồng ngực hơi thở của các triều đại Pha-ra-ông còn vương vấn đâu đây...
 
Trong “Nghìn lẻ một đêm" có câu: "Ai chưa từng nhìn thấy Cairo thì giống như chưa từng nhìn thấy thế giới." Cuối cùng thì lão cũng khăn gói lên đường và khi nghĩ đến được đặt chân lên đất nước có nền văn minh cổ đại này, mà niềm vui sướng trong lòng quả thật không thể nói thành lời.
 
Bước xuống máy bay đến khu vực xuất cảnh, quả là đất nước của thế giới thứ 3, cảnh tượng hỗn loạn vô cùng. Khách đến từ các chuyến bay trong nước và quốc tế đều dồn lại một nơi. Các nhân viên cảnh sát kê những chiếc bàn như bàn học sinh ngồi duyệt hộ chiếu giấy tờ. Lão nghĩ, chắc ở đây thêm bàn để xử lý khẩn cấp chứ sao lại tồi tệ đến thế. Lão xếp sau một hàng dài mấy trăm mét và tốc độ tiến lên thì chậm như rùa, trong khi ấy lão thấy rất nhiều dân bản địa xen ngang một cách ngang ngược. Lão ngó quanh để tìm giải pháp. Nhìn thấy một cậu cảnh sát sân bay ngồi ngấu nghiến cái bánh kẹp, lão quả quyết bỏ hàng đi đến ngồi bên cậu ta chào hỏi :”Người anh em khỏe chứ?”. Cậu ta nhìn lão gật đầu, rồi nhìn quyển hộ chiếu Mỹ, nuốt vội miệng bánh cậu ta hỏi:”Tôi giúp được gì ông?”. Lão kẹp một tờ 20 Đô vào cuốn hộ chiếu :”Anh giúp tôi đi đóng dấu thông quan, đây là của anh”. Phải nói thật, ở các nước thứ ba chỉ cần có tiền là giải quyết được vấn đề. Vấn đề nào không giải quyết được bằng tiền thì đều có thể giải quyết được bằng rất - nhiều - tiền. Cậu ta vội vàng vứt chỗ bánh thừa xuống ghế rồi cầm cuốn hộ chiếu đi thẳng đến chỗ bàn làm việc. Đến nơi, cậu ta ngăn lại một người vừa đến lượt rồi giơ hộ chiếu của lão cho tay nhân viên kiểm soát nhập cảnh. Hai tên xì xồ nói gì với nhau rồi cười sảng khoái. Chỉ chớp mắt, hắn quay lại đưa lão hộ chiếu, đẩy lão đi ra cửa, rồi lại tiếp tục ngồi gặm nốt miếng bánh ăn dở.
 
Bước ra khỏi sân bay Cairo, trời đã nhá nhem tối, lại phải ngã giá với taxi rồi chui vào xe yên vị. Sau khi rời khỏi phi trường, màu sắc của Cairo dần mờ đi. Đường phố đông đúc xe cộ qua lại, và khung cảnh khá giống với một số thành phố lớn ở Ấn Độ, ngoại trừ tông màu tổng thể là hơi vàng. Con đường phía trước, những tòa nhà bên đường, đều một màu vàng úa. Mặc dù dòng người hối hả và nhộn nhịp, những tán cây nhiệt đới rải rác, dòng xe cộ qua lại vô tận và những biển hiệu thương mại hỗn loạn cũng mang lại màu sắc sặc sỡ cho thành phố, nhưng màu vàng chiếm trọn ấn tượng của lão. Tất nhiên, Cairo trong sự tưởng tượng từ lâu của lão phải là màu này, các kim tự tháp cao chót vót, sa mạc Sahara dưới ngòi bút của nhiều tác giả và mặt trời thiêu đốt treo trên bầu trời Cairo. Và giờ đây, Cairo trong ý tưởng chồng chéo lên Cairo hiện thực, càng làm sâu sắc thêm ấn tượng của của lão đối với Cairo. Một màu vàng như những trang sử bị đổi màu, một màu vàng gợi nhớ đến hoàng hôn của một thời hoành tráng.
 
Đoạn đường từ sân bay về khách sạn chỉ gần 20 km, nhưng rất nhiều chỗ tắc đường, sau khi vào khu vực trung tâm thành phố Cairo, lão thấy giao thông ở Cairo cũng khá hỗn loạn, không có nhiều đèn giao thông, cũng không nhìn thấy cảnh sát giao thông. Trên phố có đủ loại ô tô nhưng chủ yếu là ô tô tư nhân của các thương hiệu Toyota và Huyndai. Trên con đường ba làn xe, lúc nào cũng có bốn năm chiếc xe đi ngang hàng, khoảng cách gần tưởng chừng như sắp sửa dính liền vào nhau. Dù bị tắc đường nhưng xe vẫn chậm chạp di chuyển về phía trước, mất gần một tiếng đồng hồ cuối cùng mới đến được khách sạn bên bờ sông Nile.
 
Khách sạn Maritim Jolie Ville Kings Island nằm trên một hòn đảo tư nhân, được bao quanh bởi 165 mẫu vườn cảnh, nhìn ra sông Nile, có trời xanh mây trắng, có chim hót, có hoa thơm. Khách sạn có 3 bể bơi ngoài trời và nhiều tiện nghi giải trí khác nhau, mỗi phòng có view nhìn ra khung cảnh cây cối xanh tươi và tầm nhìn tuyệt đẹp ra sông Nile và kênh đào. Tiếc là lão đến đây không phải để tận hưởng những thiết bị 5 sao này bên bờ sông Nile, mà phải đi ra ngoài, khám phá một Ai Cập đầy khói bụi ngoài kia để nhìn thấu lịch sử của nó.
 
Cairo, giống như New Delhi, cho lão ấn tượng của sự tồn tại giữa truyền thống và hiện đại. Khu vực mới gần sân bay và khu trung tâm thương mại rất hiện đại, còn khu thành cũ thì có vẻ hỗn loạn nhem nhuốc. Đã từng là một thành phố hạng nhất trong thế giới Ả Rập, sự thịnh vượng trong quá khứ của nó có thể nhìn thấy trong mờ nhạt. Hàng loạt cửa hàng, nhà thờ Hồi giáo rải rác và khách du lịch nước ngoài tấp nập, cho thấy di sản văn hóa của thành phố cổ kính này tồn tại lâu đời và không hề phai nhạt.
 
Bạn muốn xem gì nhất khi đến Ai Cập? Tất nhiên là kim tự tháp. Ngày hôm sau lão dành một ngày để theo chân một đoàn du lịch tham quan các kim tự tháp. Để mọi người hiểu rõ hơn về lịch sử phát triển của kim tự tháp, hướng dẫn viên đã đưa đoàn tham quan đến Memphis trước, vì ở đây có thể nhìn thấy những kim tự tháp được xây dựng sớm nhất vào những năm 3200 trước Công nguyên. (Memphis và Khu lăng mộ – Quần thể Kim tự tháp từ Giza tới Dahshu.) Phế tích của Memphis cách Cairo 30 km về phía nam, bên bờ tây của sông Nile.
 
Kim tự tháp Ai Cập là lăng mộ của các hoàng đế ở Ai Cập cổ đại và được mệnh danh là một trong bảy kỳ quan thế giới. Hơn 90 kim tự tháp đã được phát hiện ở Ai Cập, chủ yếu phân bố ở thành cổ Memphis, lớn nhất và tiêu biểu nhất là ba kim tự tháp ở Giza, ngoại ô Cairo.
 
Tên Ả Rập thường bao gồm ba hoặc bốn phần. Phần đầu tiên là tên của mình, phần thứ hai là tên của cha, phần thứ ba là tên của ông nội, và phần thứ tư là họ. Karim Abu Bakr Uthman là tên của hướng dẫn viên người gốc Cairo với bằng cử nhân chuyên khoa du lịch và hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành. Để nhớ được tên anh ta, lão PP bắt buộc phải hình tượng hoá nó trong óc đề cập với “Cá rim” tương mà mẹ hay nấu cho lão hồi thơ ấu. Và cứ gọi cậu ta là “Cá rim”, rất dễ nhớ.
 
Cậu ta đã sắp xếp hành trình để đoàn đi tham quan các kim tự tháp một cách hợp lý, điều này rất hữu ích để mọi người hiểu được lịch sử của kim tự tháp. Sau khi đến Memphis, lần đầu tiên cậu ta đưa chúng tôi đến một viện bảo tàng nhỏ - Bảo tàng Imhotep. Imhotep là một học giả Ai Cập, người đã phục vụ cho vị vua vương triều thứ ba, Djoser, với chức vụ tể tướng của pharaoh và thầy tế cấp cao của vị thần mặt trời tại Heliopolis. Ông được coi là kỹ sư, kiến trúc sư và bác sĩ đầu tiên trong lịch sử được biết theo tên.
 
Bảo tàng này nằm trên vùng đất được tưới tiêu dọc theo sông Nile và rìa sa mạc, một bên là cây cối tươi tốt, bên còn lại là cát vàng hoang dại. Imhotep là thừa tướng quyền lực bên cạnh Pharaoh Djoser của triều đại thứ 3. Ông không chỉ cần mẫn phò tá pharaoh mà còn thông thạo y học, thiên văn và kiến ​​trúc, được coi là một vị thánh của Ai Cập cổ đại, rất giống Leonardo da Vinci ở Châu Âu. Việc xây dựng một viện bảo tàng cho ông là điều đương nhiên. Mặc dù bảo tàng này nhỏ nhưng không được phép chụp ảnh. Sau khi tham quan bảo tàng này, bạn có thể tìm hiểu thêm về văn minh Ai Cập cổ và kiến ​​thức về các kim tự tháp thời bấy giờ.
 
Trước Imhotep, các ngôi mộ ở Ai Cập cổ đại thường là những ngôi mộ hình chữ nhật khổng lồ làm bằng gạch nung, được gọi là "Mastaba". Khi Imhotep nắm quyền, ông đã tiến hành những cải cách lớn đối với lăng mộ của pharaoh. Ông đã thiết kế các lăng mộ chồng lên nhau, sử dụng đá để xây từng lớp một, thu nhỏ từng lớp một cho đến khi lên đến đỉnh là sáu tầng. Đây là kim tự tháp hình thang mà chúng ta đã thấy. Pharaoh Djoser được chôn cất dưới kim tự tháp này sau khi qua đời. Kim tự tháp bậc thang này là công trình đầu tiên được nhân loại xây dựng hoàn toàn bằng đá và có tầm ảnh hưởng lớn trong lịch sử kiến ​​trúc thế giới. Vì vậy, không thể đánh giá thấp ý nghĩa lịch sử của nó.
 
Trước khi đến Ai Cập, lão nghĩ rằng kim tự tháp là lăng mộ được dựng lên sừng sững trên sa mạc, sau khi xem địa điểm này, lão nhận ra rằng kim tự tháp thực sự là một phần của quần thể lăng mộ, và có các kiến trúc phụ xung quanh kim tự tháp. Bên cạnh kim tự tháp hình thang, đền Saqqara sừng sững, và tàn phế của những bức tường xung quanh vẫn cho thấy vẻ đẹp huy hoàng trước đây của nó. Khi đoàn đến địa điểm kim tự tháp hình thang, kim tự tháp đang trong thời kỳ tu sửa, trên giàn giáo dày đặc, công nhân đang làm việc hăng say, quy mô bề mặt công trình tuy không nhỏ nhưng cũng không ảnh hưởng đến hình tượng cao lớn của kim tự tháp này.
 
Sau khi rời kim tự tháp hình thang, đoàn được “Cá Rim” đưa đến một trường dạy dệt thảm, thực chất là một cửa hàng bán thảm dành cho khách du lịch. Mọi người được xem màn trình diễn của những người thợ dệt thảm. Sau khi xem qua những tấm thảm được trưng bày trong cửa hàng, bắt đầu lên đường tham quan quần thể kim tự tháp Giza.
 
Cuối cùng cũng đến được Đại Kim Tự Tháp đã chờ đợi bấy lâu, lão vô cùng kinh ngạc! Sau khi đứng trước kim tự tháp trầm tư một hồi lâu, lão vẫn cảm thấy sốc! Tín ngưỡng ngoan đạo của người Ai Cập cổ đại đối với các vị thần là do họ hình thành quan niệm sâu sắc về thế giới bên kia từ rất sớm. Họ cho rằng cuộc sống này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và thế giới bên kia mới là là vĩnh hằng. Bị ảnh hưởng bởi quan niệm này, những người giàu có và hoàng đế của Ai Cập cổ đại đã hết lòng chuẩn bị cho thế giới bên kia khi họ còn sống. Họ dường như không quan tâm đến những câu hỏi siêu hình như "con người đến từ đâu", bởi vì cho đến nay vẫn chưa tìm thấy tác phẩm triết học đáng kể nào mà họ đã để lại cho hậu thế về mặt này. Nhưng rõ ràng họ quan tâm đến việc "con người sau khi chết sẽ về đâu? " Họ quan tâm đến cuộc sống của họ ở thế giới bên kia. Chính vì lẽ đó, việc xây dựng lăng mộ đã trở thành công việc quan trọng trong cuộc đời của họ. Họ đã dành nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ để xây dựng những ngôi mộ cho riêng mình. Để xây dựng lăng mộ của mình hoành tráng hơn, họ đã không ngần ngại chi mạnh tay. Kim tự tháp là lăng mộ của pharaoh. Bởi vì họ tin rằng kim tự tháp là con đường tốt nhất để lên thiên đường, các pharaoh quyền lực đã sử dụng sức mạnh của cả đất nước để xây dựng các kim tự tháp cho riêng mình. Chính vì vậy, các Pharaoh của Ai Cập đã để lại cho đời những kim tự tháp mà đến nay vẫn còn gây ra sự tò mò khó hiểu cho thế giới.
 
Kim tự tháp Khufu là kim tự tháp lớn nhất trong ba kim tự tháp, với chiều cao 146 mét, và được xây bằng 2,3 triệu tảng đá. Khufu là của một vị pharaon của vương triều thứ Tư thuộc thời kỳ Cổ vương quốc của Ai Cập. Ông là vị vua thứ hai của vương triều thứ Tư và đã kế vị người cha là vua Sneferu. Khufu là chủ nhân của Đại Kim tự tháp nay, đồng thời là một trong bảy kỳ quan thế giới cổ đại.
 
Ở Ai Cập cổ đại cách đây đã hơn 4.500 năm, khi chưa có thiết bị máy móc, làm cách nào mà con người lại có thể xếp chồng lên nhau những tảng đá khổng lồ khít như in vậy? Có rất nhiều lời giải thích cho nguyên nhân hình thành các kim tự tháp, thậm chí có người còn cho rằng kim tự tháp là "kiệt tác" của người ngoài hành tinh. Lão luôn hoài nghi về nhận định này.
 
Cưỡi lạc đà dưới kim tự tháp có thể mang đến cho chúng ta có cảm giác như đi ngược thời gian. Những bôn ba của đời người, những trận chinh chiến đã qua, và những hối hả của quá khứ, tất cả đều biến mất trong sa mạc vô tận cùng với tiếng chuông lạc đà mang âm hưởng của sa mạc. 
 
Tham quan sa mạc và kim tự tháp bạn có thể dùng lạc đà
 
 
Bạn cũng có thể thuê trước một cái xe Quad bốn bánh là một loại xe địa hình phân khối lớn rồi một mình lái băng băng xung quanh khu kim tự tháp và sa mạc.
 
Tham quan sa mạc và kim tự tháp bạn có thể dùng xe Quad bốn bánh
 
 
Ở đây có một điều khiếm khuyết là những tay dẫn dắt lạc đà, thậm chí xe ngựa hay một đám đông kiếm sống ở đây đa số là những tay chặt chém vô tội vạ. Ban đầu đưa ra một giá rất cao, nói giá xong thì chỉ còn 1/10. Hoặc có nhiều tay nói rằng kéo bạn đi đến một góc độ rất đẹp để chụp ảnh rồi chìa tay xin tiền. Ở Cairo nhất là khu thành cổ, đâu đâu cũng vậy, sểnh chân là bị xin tiền đểu. Nếu đi ăn nhà hàng khi trả tiền nên xem kỹ giá trên thực đơn và trả đúng tổng số tiền thanh toán. Nếu vứt ra một tờ mệnh giá lớn để họ trả lại, đa số sẽ thiếu. Tất nhiên, tiền bo nơi đây là nên có, nhưng bo đàng hoàng thì không sao, cứ ăn chặn là không được với lão. Lão từng quát lớn:”Đất nước mấy ngàn năm văn minh bị con cháu làm mất mặt!” Ngay cả khi mua vé vào các khu bảo tàng cũng vậy, trả lại thiếu tiền là chuyện thường tình. Tuy vậy, sự nhiệt tình thẳng thắn của người dân nơi đây khiến bạn hoàn toàn có thể thông cảm và bỏ qua những “khiếm khuyết” ấy.
 
Khi ánh chiều tà rực rỡ của mặt trời hắt lên Kim tự tháp Khufu, lão và mọi người ngồi trong nhà hàng đối diện tượng Nhân sư để dùng bữa tối. Ba kim tự tháp trên sa mạc giống như ba ngọn núi lớn, sừng sững trước mặt một cách trật tự. Nhìn kim tự tháp trước mặt mà bồi hồi xúc động. Thời gian như tên bay lướt qua, lịch sử như mây khói, bốn năm ngàn năm thăng trầm, chỉ như một cái búng tay. Ngồi ngẩn ngơ trước kim tự tháp, bạn không chỉ có thể tĩnh tâm thưởng thức vẻ đẹp vĩnh hằng mà còn thấu hiểu được sự vội vã, ngắn ngủi của sinh mệnh.
 
vẻ đẹp khi đêm về của 3 kim tự tháp Ai Cập
 
Nền văn minh cổ đại rực rỡ của Ai Cập chói lọi, và lịch sử lâu đời của nó khiến các thế hệ sau phải kinh ngạc mà không đuổi bắt kịp. Trong khi các dân tộc khác trên thế giới vẫn còn trong giai đoạn hái lượm và săn bắn thành các bộ lạc, thì Ai Cập cổ đại đã là quốc gia tập trung quyền lực với các thành phố thịnh vượng. Nếu lịch sử cổ đại của Trung Quốc phần lớn nằm rải rác trong các truyền thuyết hư cấu, thì lịch sử của Ai Cập trong cùng thời kỳ được ghi lại chân thực trên những phiến đá cứng. Để tìm hiểu về lịch sử của Ai Cập cổ đại, Bảo tàng Quốc gia Ai Cập ở Cairo là một địa điểm tốt, không thể bỏ qua.
 
Bảo tàng Ai Cập ở Quảng trường Tahrir ngay trung tâm Cairo này có thể nói là một trong những viện bảo tàng kinh điển nhất mà lão từng đến thăm, bởi những bộ sưu tầm của nó là duy nhất trên thế giới.
 
Khi nhắc đến lịch sử của Bảo tàng Ai Cập, người ta phải nhắc đến nhà khảo cổ học nổi tiếng người Pháp Auguste Mariette. Sau khi Ai Cập bị người Ả Rập chiếm đóng, nền văn minh Ai Cập cổ đại về cơ bản rơi vào tình trạng diệt vong, sau khi người phương Tây đến Ai Cập, các di tích văn hóa đã bị mất đi nghiêm trọng. Vì vậy, Mariette đưa ra đề xuất thành lập Bảo tàng Ai Cập vào năm 1858, điều này đã ngăn chặn sự mất mát của các di tích văn hóa ở một mức độ nhất định, và do đó ông được gọi là "cha đẻ của Bảo tàng Ai Cập."
 
Bức tượng tưởng niệm Mariette đứng bên khu vườn bên ngoài bảo tàng. Dưới bầu trời xanh và mây trắng, Mariette đứng ở vị trí của mình và nhìn dòng khách du lịch đổ về bảo tàng này mỗi ngày. Vậy có nên bình phẩm lại tác dụng của chủ nghĩa thực dân trong lịch sử không nhỉ ?
 
Bức tượng tôn vinh nhà khảo cổ người Pháp Auguste Mariette
 
Bảo tàng này có một bộ sưu tầm hơn 250.000 hiện vật lịch sử từ thời đại của các pharaoh Ai Cập cổ đại cách đây 5.000 năm đến thế kỷ thứ sáu sau Công nguyên, và hầu hết các hiện vật đều có tuổi đời hơn 3.000 năm. Ngay khi bước vào bảo tàng, lão đến thẳng bản sao của Viên đá Rosetta, là đồ giả duy nhất trong bảo tàng. Một vài năm trước, lão đã nhìn thấy bản gốc trong Bảo tàng Anh và biết giá trị lịch sử của nó. Ai Cập đã nhiều lần yêu cầu Bảo tàng Anh trả lại viên đá Rosetta, để đưa nó về nguồn gốc tiên tổ của nó.
 
Viên đá Rosetta tại bảo tàng Auguste Mariette, đây là phiên bản copy
 
Viên đá có khắc một sắc lệnh ban hành vào năm 196 TCN. bởi một nhóm giáo sĩ Ai Cập và người cai trị Ai Cập, Ptolemy V, chứng thực cho sự hào phóng và sùng đạo của ông. Ban đầu nó được trưng bày trong một ngôi đền, có thể gần thị trấn cổ Sais, sau đó nhiều thế kỷ được chuyển đến Rosetta và được sử dụng trong việc xây dựng Pháo đài Julien, nơi cuối cùng mà nó bị người Pháp phát hiện.
 
Viên đá Rosetta đã đóng góp một thời kỳ vào sự hình thành và phát triển của nền Ai Cập học hiện đại. Sau thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên, nền văn minh của sông Nile suy tàn, và chữ viết Ai Cập dần biến mất. Mặc dù nhiều nhà khảo cổ học và sử học đã làm việc chăm chỉ nhưng họ vẫn chưa thể giải mã được. Năm 1799, trong cuộc xâm lược Ai Cập của Napoléon, một đội trưởng của quân đội Pháp đã vô tình đào được một tấm bia đá đen ở một nơi có tên là Rosetta thuộc châu thổ sông Nile. Ba phiên bản ngôn ngữ của cùng một sắc lệnh được khắc từ trên xuống dưới trên tấm bia: Đó là chữ tượng hình (Hieroglyphic), còn được gọi là chữ viết thiêng liêng; ở giữa là chữ Demotic cũng được gọi là chữ thế tục Ai Cập, và chữ viết sau là tiếng Hy Lạp cổ đại, đại diện cho ngôn ngữ của người cai trị này vì Ai Cập đã đầu hàng dưới thời Đế chế Alexandria ở Hy Lạp, các nhà cai trị từ Hy Lạp yêu cầu tất cả các tài liệu như vậy trong lãnh thổ cai trị phải được bổ sung bản dịch tiếng Hy Lạp. Chính nhờ việc khai quật tấm bia đá này mà chữ tượng hình Ai Cập cuối cùng đã được Jean-François Champollion, cha đẻ của Ai Cập học, giải mã vào những năm 1820, cho phép người hiện đại hiểu chính xác lịch sử của các triều đại Ai Cập cổ đại thông qua những chữ tượng hình này. Chính vì vậy, Hòn đá Rosetta chiếm một vị trí vô cùng quan trọng trong lịch sử khảo cổ của Ai Cập. Mặc dù bản gốc của bia đá là ở Anh, nhưng người Ai Cập vẫn đặt bản sao của bia đá cùng với tượng Jean-François Champollion ở vị trí nổi bật bên tay phải lối vào cổng.
 
Có rất nhiều di sản văn vật trong bảo tàng, giống như một nhà kho lớn, và các hiện vật nhiều không kém Bảo tàng của thánh địa Vatican. Nhiều di vật trong bảo tàng, chẳng hạn như những bức tượng đá khổng lồ của các pharaoh, bảo vật hoàng gia làm bằng vàng nguyên chất, mặt nạ và quan tài bằng vàng ròng của Tutankhamun nặng 242 pound, đều được chế tác tinh xảo đến ngoạn mục. Bạn khó có thể tin rằng làm thế nào loài người cách đây bốn, năm nghìn năm lại có thể tạo ra một thứ đẹp đẽ như vậy?
 
Tượng đá Pharaoh
 
 
Quan tài của Pharaoh
 
Hôm trước lão có mua một số bức tranh trên giấy cói khi đang ăn tối bên kim tự tháp, vì vậy, lão đã chú ý đến bức tranh cổ trên giấy cói khi đi tham quan bảo tàng. Điều đáng ngạc nhiên là nhiều bức tranh cói có lịch sử lâu đời, trải qua hàng nghìn năm, màu sắc trên tranh vẫn tươi sáng, sinh động. Giấy cói là một vật liệu dày giống giấy được sản xuất từ ruột cây papyrus, một loại cây cói mọc trên các vùng đất ẩm ở Châu thổ sông Nin. Các bạn họa sĩ của lão khi đến đây nên để ý đến những tác phẩm này rồi về bắt chước nhé.
 
Trong Bảo tàng Ai Cập có khu xác ướp (Mummy), bạn cần mua vé riêng để vào bên trong, nhưng không được chụp ảnh. Một số pharaoh chưa từng nhìn thấy khi còn sống đã tập trung tại đây, trong số đó có Ramses II nổi tiếng. Ông là pharaon thứ ba của Vương triều thứ 19 trong lịch sử Ai Cập. Ông được ghi nhận là một trong những pharaon vĩ đại, quyền lực và được ca tụng nhiều nhất trong lịch sử. Nhìn những xác ướp này, lão không khỏi liên tưởng đến "Hảo liễu ca" trong "Hồng lâu mộng" và kinh ngạc với tâm huyết xây lăng của các pharaoh này:
 
Người đời đều cho thần tiên hay,
Mà chuyện công danh lại vẫn say!
Xưa nay tướng soái nơi nào đây,
Một dãy mồ hoang cỏ mọc đầy!
 
Nếu bạn đi du lịch đến Bảo tàng Quốc gia Cairo, bạn không thể hoàn thành nó ngay trong một ngày, kể cả xem lướt qua như cưỡi ngựa xem hoa. Lão chỉ xem vội vàng trong ba tiếng đồng hồ, nói không ngoa như chuồn chuồn điểm nước. Người Ai Cập cổ đại đã từng tạo ra một nền văn minh Ai Cập cổ đại huy hoàng, nhưng sau đó nó đã bị chinh phục bởi người Ba Tư, Hy Lạp, La Mã và Hồi giáo. Năm 640 sau Công nguyên, Ai Cập bị người Ả Rập chiếm đóng, đến thế kỷ 12 sau Công nguyên, nền văn minh Ai Cập cổ đại kéo dài hàng nghìn năm cuối cùng cũng bị thay thế bởi nền văn minh Ả Rập. Do đó, Ai Cập hiện đại là một quốc gia Ả Rập.
 
Nếu bạn có thời gian, chắc chắn sẽ có gặt hái nếu đi sâu trải nghiệm những điều lý thú về cổ vật ở Cairo. Sau khi tham quan Thành cổ Saladin. Một nơi rất thú vị ở Cairo là Khu Coptic. Nằm ở khu phố Cổ Cairo. Khu Coptic có nhiều nhà thờ và di tích lịch sử. Người Copts được cho là hậu duệ của những người Ai Cập cổ đại tin vào Cơ đốc giáo, họ là những thổ dân của Ai Cập và bắt đầu chấp nhận đức tin Cơ đốc vào thế kỷ đầu tiên sau Công nguyên. Theo truyền thuyết, họ là một nhánh của nhà thờ do sứ đồ Mark thành lập vào năm 42 sau Công Nguyên. Trong những thế kỷ trước và sau khi người Hồi giáo xâm chiếm Ai Cập vào thế kỷ thứ bảy sau Công nguyên, Cơ đốc giáo vẫn là tín ngưỡng tôn giáo chính ở Ai Cập, mãi đến thế kỷ thứ mười hai, sự chuyển đổi chủ thể mới xảy ra. Mặc dù người Copt đã từng bị giảm xuống thành công dân hạng hai sau sự thống trị của Hồi giáo, và ngôn ngữ Coptic dần được thay thế bằng tiếng Ả Rập, cho đến nay, người Copt vẫn chiếm khoảng 10 đến 15% dân số Ai Cập.
 
Coptic Cairo là một phần của Cairo Cổ, bao gồm Pháo đài Babylon, Bảo tàng Coptic, Nhà thờ Treo, Nhà thờ Thánh George của Hy Lạp và nhiều nhà thờ Coptic khác và các di tích lịch sử. Coptic Cairo là thành trì của Cơ đốc giáo ở Ai Cập cả trước và trong thời kỳ Hồi giáo, vì hầu hết các nhà thờ ở đây đều được xây dựng sau cuộc chinh phục của người Hồi giáo đối với Ai Cập vào thế kỷ thứ 7.
 
Coptic Cairo
 
Điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng nhất ở khu Coptic là Nhà thờ Đức mẹ Đồng trinh. Nhà thờ này được xây dựng trên tàn tích của cổng phía nam của bức tường pháo đài Babylon, sảnh chính dường như treo lơ lửng trên không, do đó có tên là Nhà thờ treo Đức mẹ Đồng trinh. Ngay lối vào của nhà thờ có lịch sử hơn 1.500 năm này có treo ảnh các vị giáo hoàng Ai Cập kế vị và các vị tổng thống Ai Cập, không biết đây có phải là cách mà những người theo đạo Thiên chúa Ai Cập phải làm khi tồn tại trong một đất nước bị Hồi giáo thống trị hay không.
 
Không xa Vương cung thánh đường Đức Mẹ có một nhà nguyện kín đáo, nơi Chúa Giê-su đã dừng chân khi ẩn náu ở Ai Cập, ngày nay, nơi đây cũng trở thành nơi hành hương của những người theo đạo Thiên Chúa từ khắp nơi trên thế giới.
 
Ai Cập dù sao cũng là một quốc gia Hồi giáo. Khi đến Cairo, tất nhiên bạn phải đi tham quan khu phố cổ Cairo. Khu phố cổ Cairo, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới năm 1979, nằm ở phía đông của thành phố Cairo ngày nay. Bức tường Cairo cũ được xây dựng cách đây hơn một nghìn năm vẫn còn tồn tại và bốn cổng đông, tây, bắc và nam vẫn phát huy tác dụng. Điều khác biệt là thành phố Cairo với 35.000 dân trước đây thì nay đã phát triển thành một thành phố lớn với dân số 20 triệu dân, trong khi khu phố Cairo cổ kính đã trở thành một chợ hàng hóa nổi tiếng. Lang thang trên con đường quanh co lát đá xanh, đi ngang qua các cửa hàng bản địa khác nhau, cảm nhận cuộc sống thực của người Hồi giáo địa phương, là một kiểu tận hưởng tuyệt đẹp.
 
Cairo là một thành phố nằm vắt qua sông Nile, thành phố cổ kính này có một nét dịu dàng đặc biệt bởi sự tưới nhuần của sông Nile. Sau những hối hả và nhộn nhịp trong ngày, buổi tối có thể ngồi du thuyền trên sông Nile và cảm nhận Cairo yên tĩnh huy hoàng về đêm. Khi đêm về, hai bên bờ sông sẽ hiện lên một phong cách khác với ban ngày, nền văn minh cổ xưa dường như hiện lên chân thực hơn vào đêm.
Cairo là cố đô có lịch sử lâu đời nhưng không có nghĩa là sẽ quá nhàm chán, buồn tẻ mà ngược lại, cuộc sống về đêm vô cùng phong phú. Rất nhiều hộp đêm, tiệm bar, đặc biệt những màn múa bụng cuồng nhiệt của người Ai Cập đã tô điểm cho thành phố một bầu không khí sôi động đặc biệt về đêm. Các cô gái Ai Cập xinh đẹp diện những trang phục khiêu vũ lộng lẫy, lắc lư theo nhịp điệu, trang sức trên váy múa tạo nên những âm thanh nhịp nhàng. Uống vài chén rượu rồi bốc đồng bước ra nhẩy cùng các em, hãy lắc lư cơ thể của mình hưởng trọn những phút giây sung sướng với các cô gái xinh đẹp ở thành phố cổ kính này là một điều lý thú.
Theo chương trình của lão, tham quan xong thành Cairo thì lão sẽ thuê xe làm một cuộc hành trình về thành Luxor cách Cairo gần 700 km để tiếp tục cuộc thám hiểm. Nhưng, bất ngờ thay, qua cuộc nói chuyện với một thiếu nữ Ăng Lê xinh đẹp trong đoàn tham quan thì ý tưởng lại thay đổi. Nàng tên là Catherine đi cùng bố mẹ đều là nhà khảo cổ học. Nàng nói :”Sau khi tham quan Cairo thì nhóm em sẽ đi Aswan để nghỉ ngơi và khám phá thần miếu Abu Simbel. Đến đây mà không ghé về đấy là một khiếm khuyết lớn...”. Vậy là lão đành đổi hướng, không phải vì theo vết chân một người đẹp, mà vì bị sức hút của thần miếu Simbel. Thật vậy, từ lâu lão đã được nghe kể về Simbel và như có một sức mạnh kỳ diệu từ nơi xa xôi ấy ngày đêm hú gọi tên lão, chờ mong lão, hút hồn lão...
Sau khi tham quan kim tự tháp, lão ra sân bay đáp chuyến bay đi Aswan, trên đường từ sân bay vào thành phố, lão ghé thăm đập Aswan, sau đó nhận phòng khách sạn tại Sofitel Legend Old Cataract Aswan. Khách sạn nằm cạnh sa mạc Nubian tọa lạc bên bờ sông Nile, đối diện với đảo Voi, sừng sững trên một dãy đá granit màu hồng và nhìn ra dòng sông, trông rất hùng vĩ. Đến khách sạn này, bạn sẽ được tận hưởng phong cách trang trí sang trọng và dịch vụ kiểu Pháp nơi đây. Khách sạn huyền thoại này đã từng tiếp đón vô số những người thuộc tầng lớp thượng lưu trong thế kỷ qua, bao gồm nhà văn trinh thám nổi tiếng Agatha Christie, Winston Churchill và công nương Diana.
Mọi người trên khắp thế giới đều biết Ai Cập có kim tự tháp, chính vì danh tiếng của kim tự tháp quá nổi trội mà du khách đã bỏ qua thành phố Aswan ở cực nam của Ai Cập. Thành phố này nằm ở đông bắc Châu Phi, bờ đông sông Nile và có dân số khoảng 200.000 người, là một thành phố cổ nổi tiếng, một điểm du lịch hấp dẫn và là trung tâm thương mại. Aswan là một trong những nơi khô hạn nhất thế giới và luôn được mệnh danh là "cửa ngõ vào châu Phi".
Ai Cập không như chúng ta tưởng tượng chỉ có bụi cát mù mịt trên những sa mạc hoang vu, ngược lại, ở đây có những vùng biển trời trong xanh, những lùm cây chà là xanh tươi rộng lớn và những cồn cát đỏ mênh mông. Những chiếc thuyền buồm trắng được neo đậu trên bờ Nile, khung cảnh tuyệt vời này chỉ có thể nhìn thấy ở Aswan.
Vào mùa hè, nhiệt độ ở Aswan có thể lên tới 40 ° C ~ 50 ° C và cái nắng gay gắt khiến con người sống như thiêu như đốt. Vào mùa đông, khi người dân ở Bắc bán cầu đang trải nghiệm một mùa đông băng giá thì lúc này Aswan vừa đã kết thúc mùa hè nóng nực với khí hậu ôn hòa. Một khung cảnh sôi động hiện ra trước mắt, những cây cọ cao và các loài thực vật nhiệt đới khác nhau cũng đang vươn mình chào mừng mùa hè kết thúc, cây xanh tươi tốt, lá mọc um tùm. Môi trường yên tĩnh của Aswan, cũng như phong cảnh nhiệt đới tuyệt đẹp và các di tích lịch sử độc đáo nơi đây, thu hút hết đoàn du lịch này đến đoàn du lịch khác. Nơi này quả thật là một điểm “tránh lạnh” danh bất hư truyền.
Tản bộ dọc theo con đường ven biển, ngắm nhìn những chiếc thuyền buồm xuôi ngược, hay ngồi trong nhà hàng nổi vừa thưởng thức món ăn địa phương vừa nghe những bản nhạc du dương lãng mạn, quả là một trải nghiệm rất tuyệt vời.
Tất nhiên, khi đến một thành phố xa lạ, bạn phải ghé thăm chợ địa phương và trải nghiệm hương khói trần gian nơi đây. Điều lão nhớ nhất là khu chợ truyền thống ở Aswan, hàng hóa được sắp xếp gọn gàng hai bên đường, chi phí dựng một quầy hàng rong rất thấp, chỉ cần một chiếc chiếu vải, rồi xếp hàng lên trên là xong. Phương pháp bán hàng này rất gần với phong cách của Ai Cập cổ đại. Chợ truyền thống ở Aswan mang đậm hương vị Trung Đông và rất phù hợp với cuộc sống của người dân địa phương, dù là ngày lễ hay không thì khách du lịch ở đây cũng rất đông, bạn có thể tìm thấy bất cứ hàng hóa nào mình muốn.
Những con đường của khu phố cổ Aswan cũng rất đáng để đi bộ dạo chơi, bạn có thể tiếp xúc gần gũi cuộc sống của người dân Aswan, họ rất nhiệt tình và mến khách, khiến bạn cảm thấy ấm áp và thân thiện. Tuy nhiên, nếu bạn không muốn bị rám nắng, lão khuyên bạn nên mua một bộ áo choàng dài Ả Rập, ăn mặc giống người dân bản địa thì có thể tránh được cái nắng gay gắt.
Xuất phát từ Aswan, băng qua sa mạc Sahara khoảng 25 cây số, bạn sẽ đến đền Abu Simbel, một nơi nổi tiếng không kém các kim tự tháp Ai Cập. Miễn là thời tiết đẹp, bạn gần như có thể nhìn thấy những ảo ảnh kỳ diệu trên sa mạc. Giữa sa mạc mênh mông cát bỏng, ốc đảo hiện lên như một điều kỳ diệu với cây cối xanh ngát, hồ nước trong vắt, rộng lớn, cũng như sự phản chiếu của những ngọn núi, điều đó thật đáng kinh ngạc.
Đền Abu Simbel được xây dựng từ năm 1300 đến 1233 trước Công nguyên, cao 31m, rộng 38m và dài 65m, toàn bộ đền được tạc trên một quả núi. Nhiều người sẽ thắc mắc tại sao một ngôi đền tráng lệ như vậy lại được xây dựng trên sa mạc. Có hai giả thuyết, một là Ramses II đã xây nó cho người vợ yêu dấu Nefertari của mình. Hai là nó được xây dựng để thể hiện uy tín quốc gia và nâng cao tinh thần quân sĩ, bởi vì trong thời cổ đại, khi người Nubia đến Ai Cập để cống nạp hoặc quân đội Ai Cập đến Nubia để thu thuế, họ sẽ đi qua đây. Ngoài đền Abu Simbel, còn có đền Philae và đền Hathor cũng rất đáng để bạn ghé thăm.
Các bạn sẽ kinh ngạc và thán phục trí tuệ của người xưa cách đây hơn 3000 năm khi đến ngắm nhìn thần miếu Abu Simbel. Đây là một khu khảo cổ bao gồm hai ngôi đền lớn tạc từ núi đá nằm tại khoảng 290 km phia Tây Nam của Aswan. Ngoài các vách tường ở sân trong, bên ngoài và một ngôi nhà thờ Mặt Trời nhỏ, toàn bộ ngôi đền đều được tạc trên đá rắn. Vài ngàn năm trước, người xưa đã biết rằng, chỉ có núi đá mới tồn tại lâu dài và vững chãi. Chiếm cả mặt tiền là bốn pho tượng khổng lồ của nhà vua, cao khoảng 22 m trong khi lối vào giữa các tượng dẫn đến một loạt các phòng bên trong khoét sâu vào trong vách đá.
Đến đây, lão chợt liên tưởng đến Lạc Sơn, Tứ Xuyên, Trung Quốc. Hơn 1000 năm trước, người ta đã đẽo một bức tượng Phật tổ bằng cả một trái núi. Bên trong trái núi còn cả một hang động với rất nhiều pho tượng các kiểu do các nhà tu hành ở hang núi đó đẽo gọt nên. Tại sao hàng ngàn năm hoặc vài ngàn năm trước, con mắt nghệ thuật của người xưa lại đạt đến mức thượng thặng như vậy?
Ở Cairo hay Aswan, bạn có thể không cảm nhận được sự sang trọng thời thượng như Paris, sự tráng lệ như New York, và sự thịnh vượng như Hong Kong, nhưng nó sẽ chào đón bạn với lịch sử vài ngàn năm vô cùng quý giá và ôm ấp bạn vào lòng mảnh đất cổ kính này. Du lịch nơi đây thích hợp cho những người muốn sống chậm lại và trải nghiệm nền văn minh cổ đại. Đến Cairo và Aswan, tham quan những di tích đã trải qua hàng nghìn năm thăng trầm, chạm tay vào nền văn minh Ai Cập cổ đại bên bờ sông Nile sẽ là một điều khiến bạn không thể quên được trong đời.
Tin nổi bật
puzzlia.vn
42 Bài Học Sâu Sắc từ Jackson Brown

Jackson Brown sinh năm 1940 tại bang Tenessee, Hoa Kỳ, từng làm việc cho một công ty quảng cáo ở Nashville với vai trò Giám đốc sáng tạo trước khi hoàn toàn chuyển sang nghiệp viết lách

puzzlia.vn
Trẻ xem điện thoại quá nhiều, cơ thể sẽ có 3 thay đổi rõ rệt, mẹ coi nhẹ sẽ dễ hối hận

Nhiều bố mẹ hay có thói quen đưa cho con điện thoại để trẻ ngồi yên mọi chỗ, thế nhưng nếu quá lạm dụng thiết bị thông minh, những thay đổi nghiêm trọng ở con có thể khiến bố mẹ vô cùng hối hận.

puzzlia.vn
Khám phá Ai Cập qua trải nghiệm thực tế của lão đại Peter Pho

Trong “Nghìn lẻ một đêm" có câu: "Ai chưa từng nhìn thấy Cairo thì giống như chưa từng nhìn thấy thế giới."

puzzlia.vn
5 phương pháp rèn luyện tính kiên nhẫn cho trẻ rất hữu hiệu

Thực tế mà nói, nhiều người cho rằng nhẫn nại ở người trưởng thành còn khó làm, huống hồ là trẻ nhỏ. Tuy nhiên, có những phương pháp hữu hiệu có thể giúp bạn phát triển tính kiên nhẫn cho trẻ sau đây

puzzlia.vn
9 ɫính cách củɑ ngườι mẹ ảnh hưởng tốt đến nhân cách củɑ con

Khi con cái mắc lỗi, bạn là người mẹ dễ dàng tức giận hay có thể bình tĩnh nhìn nhận và phân tích cho con hiểu? Khi con cái đã trưởng thành, trong lòng con, bạn có phải là người mẹ mà con vẫn yêu kính từ khi còn bé? Kỳ thực, mỗi một tính cách, một thái độ của con trẻ đều chịu ảnh hưởng rất nhiều từ cách giáo dục, cách đối nhân xử thế của cha mẹ.

Tin tức khác

puzzlia.vn
42 Bài Học Sâu Sắc từ Jackson Brown

Jackson Brown sinh năm 1940 tại bang Tenessee, Hoa Kỳ, từng làm việc cho một công ty quảng cáo ở Nashville với vai trò Giám đốc sáng tạo trước khi hoàn toàn chuyển sang nghiệp viết lách

puzzlia.vn
Trẻ xem điện thoại quá nhiều, cơ thể sẽ có 3 thay đổi rõ rệt, mẹ coi nhẹ sẽ dễ hối hận

Nhiều bố mẹ hay có thói quen đưa cho con điện thoại để trẻ ngồi yên mọi chỗ, thế nhưng nếu quá lạm dụng thiết bị thông minh, những thay đổi nghiêm trọng ở con có thể khiến bố mẹ vô cùng hối hận.

puzzlia.vn
Kim tự tháp là thứ đầy quyền lực

Năm 1978, các chuyên gia khảo cổ Nhật Bản quyết định xin phép chính phủ 2 quốc gia Nhật và Ai Cập để phục dựng mô phỏng một kim tự tháp lớn

puzzlia.vn
5 phương pháp rèn luyện tính kiên nhẫn cho trẻ rất hữu hiệu

Thực tế mà nói, nhiều người cho rằng nhẫn nại ở người trưởng thành còn khó làm, huống hồ là trẻ nhỏ. Tuy nhiên, có những phương pháp hữu hiệu có thể giúp bạn phát triển tính kiên nhẫn cho trẻ sau đây

puzzlia.vn
Chỉ số EQ, IQ là gì? Sự khác biệt giữa EQ và IQ. Những lợi ích của các chỉ số thông minh

Bạn hay nghe mọi người bàn tán về chỉ số EQ và IQ nhưng không biết đó là gì. Bài viết dưới đây mình sẽ giải thích EQ và IQ là gì và sự khác biệt cả hai chỉ số này, hãy cùng theo dõi nhé!

puzzlia.vn
9 ɫính cách củɑ ngườι mẹ ảnh hưởng tốt đến nhân cách củɑ con

Khi con cái mắc lỗi, bạn là người mẹ dễ dàng tức giận hay có thể bình tĩnh nhìn nhận và phân tích cho con hiểu? Khi con cái đã trưởng thành, trong lòng con, bạn có phải là người mẹ mà con vẫn yêu kính từ khi còn bé? Kỳ thực, mỗi một tính cách, một thái độ của con trẻ đều chịu ảnh hưởng rất nhiều từ cách giáo dục, cách đối nhân xử thế của cha mẹ.

puzzlia.vn
42 Bài Học Sâu Sắc từ Jackson Brown

Jackson Brown sinh năm 1940 tại bang Tenessee, Hoa Kỳ, từng làm việc cho một công ty quảng cáo ở Nashville với vai trò Giám đốc sáng tạo trước khi hoàn toàn chuyển sang nghiệp viết lách

puzzlia.vn
Trẻ xem điện thoại quá nhiều, cơ thể sẽ có 3 thay đổi rõ rệt, mẹ coi nhẹ sẽ dễ hối hận

Nhiều bố mẹ hay có thói quen đưa cho con điện thoại để trẻ ngồi yên mọi chỗ, thế nhưng nếu quá lạm dụng thiết bị thông minh, những thay đổi nghiêm trọng ở con có thể khiến bố mẹ vô cùng hối hận.

puzzlia.vn
Kim tự tháp là thứ đầy quyền lực

Năm 1978, các chuyên gia khảo cổ Nhật Bản quyết định xin phép chính phủ 2 quốc gia Nhật và Ai Cập để phục dựng mô phỏng một kim tự tháp lớn

puzzlia.vn
5 phương pháp rèn luyện tính kiên nhẫn cho trẻ rất hữu hiệu

Thực tế mà nói, nhiều người cho rằng nhẫn nại ở người trưởng thành còn khó làm, huống hồ là trẻ nhỏ. Tuy nhiên, có những phương pháp hữu hiệu có thể giúp bạn phát triển tính kiên nhẫn cho trẻ sau đây

puzzlia.vn
Chỉ số EQ, IQ là gì? Sự khác biệt giữa EQ và IQ. Những lợi ích của các chỉ số thông minh

Bạn hay nghe mọi người bàn tán về chỉ số EQ và IQ nhưng không biết đó là gì. Bài viết dưới đây mình sẽ giải thích EQ và IQ là gì và sự khác biệt cả hai chỉ số này, hãy cùng theo dõi nhé!

puzzlia.vn
9 ɫính cách củɑ ngườι mẹ ảnh hưởng tốt đến nhân cách củɑ con

Khi con cái mắc lỗi, bạn là người mẹ dễ dàng tức giận hay có thể bình tĩnh nhìn nhận và phân tích cho con hiểu? Khi con cái đã trưởng thành, trong lòng con, bạn có phải là người mẹ mà con vẫn yêu kính từ khi còn bé? Kỳ thực, mỗi một tính cách, một thái độ của con trẻ đều chịu ảnh hưởng rất nhiều từ cách giáo dục, cách đối nhân xử thế của cha mẹ.

Hỗ trợ tư vấn mua hàng
086 5235 288
puzzlia.vn
Đến giỏ hàng
puzzlia.vn
puzzlia.vn Facebook messenger